Οδηγίες Διδασκαλίας Φυσικής Γ ΕΠΑΛ ΠΕΠΑΛ 2023-2024 ανακοινώθηκαν με το υπ’ αριθμ. Φ3/104775/Δ4/20-09-2023 έγγραφο του ΥΠΑΙΘΑ με θέμα:
Ύλη και Οδηγίες για τη διδασκαλία των μαθημάτων Γενικής Παιδείας των Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων Ημερήσιων, Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. και Πρότυπων ΕΠΑ.Λ. σχ. έτους 2023-2024
Σε συνέχεια των σχετικών εισηγήσεων του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Πράξεις 30/11-05-2023, 41/22-06-2023 και 57/07-09-2023 Δ.Σ. του Ι.Ε.Π.), σας αποστέλλουμε την ύλη και τις οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων Γενικής Παιδείας της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης Ημερήσιων, Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. και Πρότυπων ΕΠΑ.Λ για το σχ. έτος 2023-2024.
Γ΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ & ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑ.Λ. ΚΑΙ Π.ΕΠΑ.Λ
ΦΥΣΙΚΗ
Διδακτέα Ύλη
Από το Βιβλίο: Φυσική 2ος ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ, ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Δ, ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ Π, ΣΚΟΥΝΤΖΟΣ Π., ΧΑΛΚΙΑ Κ.
1. ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ
- Μαγνητικό πεδίο ρευματοφόρου αγωγού
- Δύναμη Laplace
1.3.Γ. Το σωληνοειδές
1.4 Φυσικοί μαγνήτες
1.7 Ο ηλεκτρομαγνήτης
2. ΕΠΑΓΩΓΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
- Το φαινόμενο της ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής
- Νόμος της ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής
- Αμοιβαία επαγωγή (φαινόμενο)
2.5 Κανόνας του Lenz (Εκτός η ερμηνεία)
3. ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΑ ΡΕΥΜΑΤΑ
- Το εναλλασσόμενο ρεύμα και οι μαθηματικές σχέσεις του
- Μετασχηματιστής
- Μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας
- Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις-Ασφάλειες
4. ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
- Παραγωγή-Διάδοση Μηχανικών Κυμάτων
- Εγκάρσια και διαμήκη κύματα (Εκτός τα ένθετα)
- Ταχύτητα διάδοσης- Συχνότητα-Περίοδος-Μήκος κύματος-Θεμελιώδης εξίσωση κυμάτων
- Συχνότητα
- Περίοδος
- Μήκος κύματος
- Ταχύτητα διάδοσης (Όχι μαθηματική περιγραφή)
- Οι ιδιότητες των κυμάτων
- Ανάκλαση
- Διάθλαση
5. ΣΕΙΣΜΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
- Αιτίες δημιουργίας των σεισμικών κυμάτων
- Τα είδη των σεισμικών κυμάτων
- Προσδιορισμός του επικέντρου ενός σεισμού
- Η κλίμακα μέτρησης του μεγέθους των σεισμών
6. ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
- Ο ήχος στον αέρα-Πηγές παραγωγής του ήχου
- Διάδοση του ήχου στον αέρα
- Μέσα διάδοσης του ήχου-Ταχύτητα του ήχου
- Ένταση του ηχητικού κύματος
- Απλοί και σύνθετοι ήχοι
- Υποκειμενικά χαρακτηριστικά των ήχων (Περιληπτικά)
- Το Ύψος του ήχου
- Ακουστότητα
- Χροιά
- Οι υπέρηχοι και οι εφαρμογές τους
7. ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
- Παραγωγή και διάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων
- Ταχύτητα ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων
- Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα
7.3.8 Βλάβες που δημιουργούνται από την ιοντίζουσα (υπεριώδης, Χ και ακτινοβολία γ)
8. ΦΩΣ-ΑΝΑΚΛΑΣΗ-ΚΑΤΟΠΤΡΑ
- Φύση του φωτός – θεωρία των κβάντα
- Ευθύγραμμη διάδοση του φωτός
- Η ταχύτητα διάδοσης του φωτός
- Ανάκλαση του φωτός
- Νόμοι της ανάκλασης του φωτός-Διάχυση
9. ΔΙΑΘΛΑΣΗ-ΦΑΚΟΙ-ΟΡΑΣΗ
- Διάθλαση του φωτός
- Νόμος της διάθλασης – (Νόμος του Snell)
- Ορική γωνία- Ολική ανάκλαση
- Όραση-Μηχανισμός όρασης (Επιγραμματικά)
- Ανωμαλίες όρασης (Επιγραμματικά)
11. ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
- Ραδιενέργεια
- Ακτινοβολία α, β, γ
- Πυρηνική σχάση και σύντηξη (Επιγραμματικά)
- Επιπτώσεις της ραδιενέργειας
Οδηγίες διδασκαλίας
Θεωρείται σημαντικό στην αρχή της σχολικής χρονιάς να γίνει επανάληψη αφενός ως προς τα κεντρικά σημεία της ύλης κυρίως της Α’ και της Β΄ ΕΠΑ.Λ. και Π.ΕΠΑ.Λ. και αφετέρου ως προς ορισμένα άλλα σημεία όπως οι επιστημονικές πρακτικές και οι αντίστοιχες δεξιότητες.
α. Η ύλη διδάσκεται από το εγχειρίδιο: Φυσική 2ος ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ,
ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Δ, ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ Π, ΣΚΟΥΝΤΖΟΣ Π., ΧΑΛΚΙΑ Κ.
β. Δύναται να αξιοποιηθεί υλικό που σχετίζεται με την ιστορία και τη Φύση της επιστήμης καθώς και με τον ρόλο της Φυσικής στην τεχνολογία. (Η Φυσική είναι η πιο βασική από όλες τις Φυσικές Επιστήμες επειδή ασχολείται με θεμελιώδη ζητήματα όπως οι ιδιότητες και οι αλληλεπιδράσεις της ύλης και της ακτινοβολίας. Η τεχνολογία είναι η τροποποίηση του φυσικού κόσμου για την ικανοποίηση των αναγκών των ανθρώπων. Η επιστήμη του μηχανικού είναι η εφαρμογή των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών για τη δημιουργία Τεχνολογίας. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας οφείλεται στις Φυσικές Επιστήμες. Αλλά και αντίστροφα, η εξέλιξη της τεχνολογίας βοήθησε πολύ στην εξέλιξη των Φυσικών Επιστημών. Οι επιστημονικές γνώσεις είναι προσωρινές αλλά ανθεκτικές. Η επιστημονική γνώση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι εξ ολοκλήρου, στην παρατήρηση, τα πειραματικά δεδομένα, τα ορθολογικά επιχειρήματα, την δημιουργικότητα και τον σκεπτικισμό. Η επιστημονική πρόοδος χαρακτηρίζεται από τον ανταγωνισμό μεταξύ ανταγωνιστικών θεωριών. Οι επιστήμονες μπορούν να ερμηνεύουν διαφορετικά τα ίδια πειραματικά δεδομένα. Υπάρχουν ιστορικές, πολιτιστικές και κοινωνικές επιρροές στην επιστήμη.
γ. Σε όλες τις διδακτικές ενότητες από το βιβλίο, το πλήθος των ερωτήσεων, ασκήσεων και προβλημάτων του βιβλίου θα πρέπει να εναρμονίζεται με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο. Το ίδιο ισχύει και για τη χρήση των παραδειγμάτων, των ενθέτων και των δραστηριοτήτων.
Διδακτέα ύλη (Περιεχόμενο – Διαχείριση και ενδεικτικός προγραμματισμός)
Σύνολο ελάχιστων προβλεπόμενων ωρών: (46)
| Διδακτική ενότητα | Συνιστώμενες Διδακτικές Πρακτικές/Παρατηρήσεις | Ενδεικτικές
Ώρες |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 | Α) Να μη διδαχθούν οι ενότητες 1.5 – 1.6. | |
| ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ | Β) Στην ενότητα 1.2 «Δύναμη Laplace»: Να διδαχθεί μόνο η περίπτωση που ο αγωγός | |
| 1.1 Μαγνητικό πεδίο | είναι κάθετος στο μαγνητικό πεδίο. Να μη διδαχθεί η παράγραφος «ορισμός του πεδίου | |
| ρευματοφόρου αγωγού | Β». »[σύμφωνα με το Α), όλη η ενότητα 1.6 δεν διδάσκεται] | |
| 1.2 Δύναμη Laplace | Γ) Όσον αφορά στους τύπους του κεφαλαίου: | |
| 1.3. Γ. Το σωληνοειδές | Να μην απομνημονευτούν επειδή περιέχουν σύνθετες σταθερές. Θα μπορούσαν να | 6 |
| 1.4 Φυσικοί μαγνήτες | δίνονται σε τυπολόγιο. | |
| 1.7 Ηλεκτρομαγνήτης | Να μην ασκηθούν οι μαθητές/τριες μόνο σε απλές αλγοριθμικές εφαρμογές τους. | |
| Να δοθεί έμφαση στην ποιοτική-ποσοτική σχέση των μεγεθών που περιέχονται σε | ||
| αυτούς. | ||
| Δ) Να μην διδαχθούν οι ασκήσεις που αναφέρονται σε ύλη του κεφαλαίου που | ||
| αφαιρέθηκε. | ||
| ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚEΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ: | ||
| Να πραγματοποιηθεί το πείραμα στη δύναμη Laplace(παράγραφος 1.2). | ||
| Να πραγματοποιηθεί η δραστηριότητα 2 (παράγραφος 1.7) | ||
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 | Α) Να μη διδαχθεί η ενότητα 2.4. | |
| ΕΠΑΓΩΓΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ | Β) Στην ενότητα 2.1. να διδαχθεί μόνο ο υπολογισμός της μαγνητικής ροής στην | |
| 2.1 Το φαινόμενο της | περίπτωση που η ένταση του μαγνητικού πεδίου είναι κάθετη στην επιφάνεια. | |
| ηλεκτρομαγνητικής | Γ) Από την ενότητα 2.5 να μη διδαχθεί η «ερμηνεία», αλλά να διδαχτεί ο κανόνας του | 4 |
| επαγωγής | LENZ. | |
| 2.2 Νόμος της | Δ) Οι τύποι να δίνονται σε τυπολόγιο | |
| ηλεκτρομαγνητικής | Ε) Να μη διδαχθούν οι ασκήσεις: 4, 6, 9, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18. | |
| επαγωγής | ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: Να πραγματοποιηθεί το | |
| 2.3 Αμοιβαία επαγωγή | πείραμα στην αμοιβαία επαγωγή (παράγραφος 2.3) |
| 2.5 Ο κανόνας Lenz | ||
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΕΝΑΛΛΑΣΟΜΕΝΟ ΡΕΥΜΑ 3.1 Το εναλλασσόμενο ρεύμα και οι μαθηματικές σχέσεις του 3.2 Μετασχηματιστής 3.3 Μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας 3.4 Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις-ασφάλειες |
Α) Για την ποσοτική σχέση που υπολογίζει το Uo
(ενότητα 3.1-Ι. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΑΛΛΑΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ) να δοθεί έμφαση στα ποιοτικά- ποσοτικά χαρακτηριστικά της, δηλαδή της σχέσης του Uo με τα ω, Ν, Β, Α. Β) Να πραγματοποιηθούν ασκήσεις μόνο με τη χρήση τύπων με ενεργές τιμές. Γ) Στις ασφάλειες (ενότητα 3.4) να γίνει αναφορά μόνο στους τύπους ασφάλειας. Δ) Να μη διδαχθεί στην ενότητα 3.4 η παράγραφος:«Προσέξτε: Όταν διαπιστώσετε … κανόνων ασφάλειας». Ε) Να μη διδαχθούν οι ερωτήσεις – ασκήσεις: 2, 10, 13,15, 20, 21. Οι ασκήσεις 6 και 7 να συζητηθούν στην τάξη. Στην άσκηση 18 οι δραχμές να γίνουν ευρώ και να γραφεί η τρέχουσα τιμή σε ευρώ / kwh. |
6 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ 4.1 Παραγωγή και διάδοση Μηχανικών Κυμάτων 4.2 Εγκάρσια και διαμήκη 4.3 Ταχύτητα διάδοσης – Συχνότητα- Περίοδος- Μήκος Κύματος- Θεμελιώδης εξίσωση των κυμάτων 4.4 Οι ιδιότητες των κυμάτων. |
Α) Να μη διδαχθούν τα ένθετα: α) τα κύματα στην επιφάνεια της θάλασσας (στην ενότητα
4.2) και β) η μαθηματική περιγραφή του κύματος (στην παράγραφο 4.34.) γ) Να μη διδαχθεί η παράγραφος 4.4.3 «συμβολή των κυμάτων». Β) Να μη διδαχθούν οι ερωτήσεις – ασκήσεις 8, 12.
Δ) Προτείνονται οι προσομοιώσεις: Διαμήκη κύματα: Από φωτόδενδρο |
5 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
ΣΕΙΣΜΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ 5.1 Αιτίες δημιουργίας των σεισμικών κυμάτων 5.2 Τα είδη των σεισμικών κυμάτων 5.3 Προσδιορισμός του επίκεντρου του σεισμού |
Να μη διδαχθεί η άσκηση 4.
Η άσκηση 3 να συζητηθεί στην τάξη. |
3 |
| 5.4 Η κλίμακα μέτρησης του μεγέθους των σεισμών | ||
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
ΗΧΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ 6.1 Ο ήχος στον αέρα – Πηγές παραγωγής ήχου 6.2 Διάδοση του ήχου στον αέρα 6.3 Μέσα διάδοσης του ήχου- Ταχύτητα ήχου 6.4 Ένταση του ηχητικού κύματος 6.5 Απλοί και σύνθετοι ήχοι 6.6 Υποκειμενικά χαρακτηριστικά των ήχων 6.7 Οι υπέρηχοι και οι εφαρμογές τους |
Α) Η ενότητα 6.6 να διδαχθεί περιληπτικά.
Β) Να μη διδαχθεί το ένθετο: «Σύγκριση των ηχητικών εντάσεων: το ντεσιμπέλ» της παραγράφου 6.6.2 να γίνει στοιχειώδης αναφορά στο dB ως μονάδα μέτρησης έντασης ήχου. Γ) Προαιρετικά και εφόσον υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα και χρόνος θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί Εργαστηριακή άσκηση: Μελέτη στάσιμων ηχητικών κυμάτων (π.χ. με το σωλήνα του Kund). Προσδιορισμός της ταχύτητας του ήχου στον αέρα και εξάρτηση της από τη θερμοκρασία. Δ) Προτείνονται οι προσομοιώσεις:
Χροιά του ήχου: Από φωτόδενδρο |
5 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
7.1 Παραγωγή και διάδοση Ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων 7.2 Ταχύτητα Ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων 7.3 Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα |
Α) Να μη διδαχθούν οι ερωτήσεις-ασκήσεις: 7 και 9
Β) Να διδαχθεί η εικόνα 7.4 και να γίνει αναφορά στις περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Να μη διδαχθούν οι ενότητες 7.3.1-7.3.7 . Να διδαχθεί η ενότητα 7.3.8: «Βλάβες που δημιουργούνται από την ιοντίζουσα (υπεριώδης, Χ και γ ακτινοβολία) Γ) Προτείνονται οι προσομοιώσεις: Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα: Από φωτόδενδρο |
3 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
ΦΩΣ 8.1 Φύση φωτός – θεωρία κβάντα 8.2 Ευθύγραμμη διάδοση του φωτός |
Α) Να μη διδαχθούν οι ενότητες 8.6 – 8.7. Να γίνει αναφορά μόνο στα είδη κατόπτρων (επίπεδα, κοίλα,κυρτά).
Β) Να διδαχθούν μόνο οι ερωτήσεις- ασκήσεις 1, 2, 4,6, 7 |
5 |
| 8.3 Η ταχύτητα διάδοσης του φωτός
8.4 Ανάκλαση του φωτός 8.5 Νόμοι ανάκλασης –διάχυση |
||
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
ΔΙΑΘΛΑΣΗ – ΦΑΚΟΙ – ΟΡΑΣΗ 9.1 Διάθλαση του φωτός 9.2 Νόμος διάθλασης (νόμος Snell) 9.3 Ορική γωνία – ολική ανάκλαση 9.9 Όραση – Μηχανισμός όρασης 9.10 Ανωμαλίες όρασης |
Οι ενότητες 9.9 και 9.10 να διδαχθούν επιγραμματικά Να διδαχθούν μόνο οι ερωτήσεις-ασκήσεις 1 – 10
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: Να πραγματοποιηθεί η εργαστηριακή άσκηση «Ανάκλαση και διάθλαση του φωτός» (βλ. και αντίστοιχη δραστηριότητα του εργαστηριακού οδηγού για την Γ’ Γυμνασίου). |
4 |
| ΚΕΦAΛΑΙΟ 10 ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΜΟΣ – ΠΟΛΩΣΗ – LASER
Να μη διδαχθεί |
||
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
11.1 Ραδιενέργεια 11.2 Ακτινοβολία α, β, γ 11.6 Πυρηνική σχάση και σύντηξη 11.7 Επιπτώσεις της ραδιενέργειας |
Α) Να μη διδαχθούν οι ενότητες 11.3 – 11.5
Β) Η ενότητα 11.6 να διδαχθεί επιγραμματικά. Να μην απομνημονευθούν οι αντιδράσεις αλλά να δοθεί έμφαση στη διατήρηση των υποατομικών σωματιδίων. Γ) Να διδαχθούν μόνο οι ερωτήσεις-ασκήσεις 1 – 5 και 33, 38, 40. |
5 |
| ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ | 46 |
Οδηγίες Διδασκαλίας Φυσικής Γ ΕΠΑΛ ΠΕΠΑΛ 2023-2024 ανακοινώθηκαν με το υπ’ αριθμ. Φ3/104775/Δ4/20-09-2023 έγγραφο του ΥΠΑΙΘΑ με θέμα:
Ύλη και Οδηγίες για τη διδασκαλία των μαθημάτων Γενικής Παιδείας των Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων Ημερήσιων, Εσπερινών ΕΠΑ.Λ. και Πρότυπων ΕΠΑ.Λ. σχ. έτους 2023-2024
που βρίσκεται στον υπερσύνδεσμο:
https://drive.google.com/file/d/1FyFJdMBapo9g3GWp5B6IKwNDYo__lXvg/view?usp=sharing